poniedziałek, 12 maja 2014

Siedem cudów świata starożytnego, czyli niezwykłe budowle starożytności...


7 cudów starożytności to niezwykła lista, która obejmuje imponujące dzieła tworzone przez tysiące ludzkich rąk  na przestrzeni setek lat. Kiedyś- w okresie świetności zapierały dech w piersi każdemu.  Dziś już niewiele z nich pozostało,  a ich pozostałości rozwleczono  po całym świecie. Z 7 cudów tylko piramida Chaopsa w Gizie przetrwała próbę czasu, stawiając opór niszczycielskim żywiołom i obcym najazdom. Dziś do Gizy ściągają miliony turystów, by zobaczyć ją na żywo i zrobić  pamiątkowe zdjęcie.

A dlaczego akurat 7 cudów, a nie np 5 czy 10 ?
Liczba 7 to bez wątpienia liczba magiczna, wiele narodów uważało ją za niezwykłą, wyjątkową. Już w prehistorii siódemka zyskała rangę liczby doskonałej . W jaskini  Lascaux, w sali byków, przedstawiono siedem wielkich byków nacierających na głowę konia. Jeden z pierwszych zigguratów- Etemenanki, zbudowany ok. 3000 p.n.e. w Babilonie, miał siedem kondygnacji.  "Kosmiczna góra" Silbury Hill zbudowana w 2700 r. p.n.e. również miała 7 pięter . Po za tym, Grecy corocznie wybierali siedmiu najlepszych aktorów. Rzym został wybudowany na siedmiu wzgórzach. Mamy siedem grzechów głównych, siedem dni w tygodniu, siedem kontynentów, siedem cudów świata, siedmiomilowe buty, siedmiu wspaniałych. Ludzkość widziała w niej symbol całości, pełni, czasu i przestrzeni, a także świętość, doskonałość i boga.

Najwcześniejsza znana wersja listy została stworzona  przez Antypatra z Sydonu w II wieku p.n.e. Jego lista zamiast Latarni w Aleksandrii wymieniała Bramę Isztar. Lista Antypatra zawierała jeszcze  posąg Asklepiosa w Epidauros wyrzeźbiony przez Trasymedesa z Paros i  Kolosy Memnona. Lista, którą znamy dziś została opracowana w średniowieczu ( VI wiek), kiedy wiele z cudów już nie istniało. Jako że lista pochodzi głównie z antycznych greckich opowieści, tylko miejsca, które były znane i zwiedzane przez starożytnych Greków zostały na niej umieszczone. Budowle te są uważane za cuda, ponieważ znajdowały się pomiędzy najbardziej popularnymi celami turystycznymi nawet w czasach takich jak rok  1600  p.n.e.  Źródła pokazują że pozostałe pięć cudów zostało zniszczonych przez naturalne kataklizmy. Świątynia Artemidy i Posąg Zeusa pochłonął  destrukcyjny żywioł ognia , podczas gdy Latarnia z Aleksandrii, Kolos Rodyjski i Mauzoleum w Halikarnasie i ogrody Semiramidy  zostały zniszczone przez trzęsienia ziemi.  Niektóre z rzeźb z Mauzoleum w Halikarnasie i Świątyni Artemidy znajdują się w Muzeum Brytyjskim.

Kolos Rodyjski
Wybudowany  w latach 294-282 p.n.e przez  przez Charesa z Lindos na wyspie Rodos. Posąg przedstawiający Heliosa( greckiego boga słońca), wykonano z brązu i ustawiono u wejścia do portu Rodos dla upamiętnienia niepowodzenia Demetriusza Poliorketesa, który w latach 305-304 p.n.e. oblegał miasto.  Monument mierzył 30 metrów wysokości i stał na dziesięciometrowej podstawie. Ważył według  rożnych   szacunków od 30-70 ton.  Przy budowie zużyto ok. 12,7 tony brązu i 7,6 tony żelaza.  Oczy wysadzono kamieniami szlachetnymi. Przy montażu kolosa Chares zastosował oryginalną metodę: w miarę budowy posąg obsypywano ziemią tworząc ogromny kopiec, który po zakończeniu budowy rozkopano. Według opisów starożytnych kolos przedstawiał boga Heliosa w postawie wyprostowanej, odchylonego nieco do tyłu, wpatrującego się z natężeniem w dal i osłaniającego prawą dłonią oczy. Głowę jego zdobiła promienista korona (królewski diadem). Kolos uległ zniszczeniu 227/226 p.n.e., podczas trzęsienia ziemi.  Wyrocznia delficka miała nie być przychylna  jego odbudowie, dlatego leża w wodzie aż  do VII wieku, kiedy to Arabowie, którzy zajęli wyspę w 654 roku,  sprzedali posąg na złom  wędrownemu kupcowi. Kupiec  rozbił resztki posągu i wywiózł je, załadowawszy nimi wpierw  900 wielbłądów .




Wiszące ogrody Semiramidy
Zostały zbudowane w roku 600 p.n.e. na polecenie króla Nabuchodonozora II,  który podarował je swojej żonie, Amytis, której  po przyjeździe do Babilonu bardzo brakowało bujnej roślinności ojczystego kraju – Medii. Niejasne jest, dlaczego nazwano je imieniem Semiramidy, asyryjskiej królowej, która żyła dwa wieki wcześniej. Założono je na wznoszących się tarasach i podtrzymywanych specjalną konstrukcją, którą tworzyły szeregi wąskich, coraz wyższych korytarzy zasklepionych kolebkowo. Każdy taras, na którym zasadzono rośliny, był izolowany smołą i powłoką ołowianą na których umieszczano warstwę odsączającą, a następnie grubą warstwę ziemi, w której rosły drzewa i krzewy, sztucznie nawadniane poprzez sieć licznych kanałów i drenów.
 Mimo licznych kontrowersji , uważa się że ogrody  istniały rzeczywiście, wskazują na to wzmianki w wielu źródłach historycznych z tamtego i późniejszego okresu (pisali o nich m.in. Herodot, Strabon i Diodor Sycylijski). Ponadto wykopaliska przeprowadzone w miejscu ich hipotetycznego położenia wykazały obecność pozostałości rozległego pałacu Nabuchodonozora II jak i specjalnej konstrukcji tarasów i studni.
W I wieku p.n.e zostały zniszczone przez trzęsienie ziemi. 

Świątynia Artemidy w Efezie
Zbudowana około roku 560 p.n.e. przez króla Lidii Krezusa, prawdopodobnie na gruzach  wcześniejszej budowli zniszczonej podczas najazdu Kimmerów.  Do budowy, która trwała 120 lat, użyto najlepszego marmuru i drewna  cedru libańskiego. Świątynia była ogromna. Sklepienie podtrzymywało 117 kolumn, które przeciętnie miały 18 metrów wysokości i 2,5 średnicy. Dolnej części kolumny ozdabiały płaskorzeźby, które dekorowały również fryz,  tympanon oraz dach świątyni. W środku ustawiono cedrowy posąg Artemidy. W pracach rzeźbiarskich uczestniczyli znani artyści, tacy jak ; Fidiasz, Poliklet, Kresilas. W 356 p.n.e. świątynię spalił szewc Herostrates w nadziei, że występek ten unieśmiertelni jego imię. Świątynię chciał odbudować Aleksander Wielki, jednak mieszkańcy Efezu  nie przyjęli jedynego warunku, jaki postawił im monarcha, a mianowicie Aleksander chciał żeby w świątyni zostały umieszczone słowa wychwalające jego imię. Grecy odrzucili jednak  propozycję, argumentując; „Aleksandrze, nie wypada, żeby jeden bóg stawiał świątynię drugiemu bogu”. Mimo, że  nie przyjęto od Aleksandra pieniędzy na odbudowę, to zlecił on  swojemu architektowi- Dejnokratesowi, sporządzenie projektu świątyni. Koszt prac został sfinansowany ze składek mieszkańców Efezu i z kwot uzyskanych ze sprzedaży niektórych, niewykorzystanych przy odbudowie elementów spalonej świątyni. Odbudowa trwała od 334 p.n.e. do 260 p.n.e. Nowa budowla  została wzniesiona na ruinach poprzedniej i miała takie same wymiary. Została spalona przez Gotów w 262 roku n.e. - już jej więcej nie odbudowano.


Posąg Zeusa w Olimpii
Wyszedł spod dłuta  Fidiasza w roku 430 p.n.e. Znajdujący się w świątyni w Olimpii obelisk mierzył 13 metrów i był wykonany głównie ze złota i kości słoniowej, przedstawiał siedzącego na tronie Zeusa o dostojnym  i poważnym obliczu.  Na  głowie miał wieniec laurowy, z lewego ramienia zwieszał mu się złoty płaszcz, w prawej dłoni trzymał statuę bogini Nike, a lewą rękę wspierał na wykładanym szlachetnymi kamieniami berle.Szata i włosy Zeusa były ze złota, obnażone części ciała z kości słoniowej, tron z drewna cedrowego wykładanego hebanem i szlachetnymi kamieniami. Posąg uległ zniszczeniu na skutek pożaru w roku  426 n.e.

Latarnia morska na Faros
Starożytna latarnia zbudowana w latach 280-279 p.n.e. na polecenie Ptolemeusz I.  Możliwe jest, iż pomysłodawcą budowy był sam Aleksander Wielki. Latarnia znajdowała się na przybrzeżnej wysepce Faros przy wejściu do portu w Aleksandrii. Naukowcy przypuszczają, że była to wieża  o wysokości ok. 115~120 m. Miała dolną kondygnację o przekroju kwadratu, nad nią wznosiła się kolejna, ośmiokątna i trzecia o przekroju okrągłym. Latarnia zwieńczona była kopułą wspartą na ośmiu kolumnach. Na niej ustawiony był posąg Posejdona o wysokości około 7 m. W tamtych czasach była to najwyższa budowla na świecie o podstawie krótszej od jej wysokości. Po nadejściu zmroku rozpalano ogień. Odbijane metalowymi lustrami światło widoczne było z kilkudziesięciu kilometrów i znakomicie ułatwiało nawigację żeglarzom zdążającym do Aleksandrii. Chrust dostarczano  na grzbietach osłów, a potem na plecach tragarzy. Już w II wieku prawdopodobnie na wskutek trzęsienia ziemi  do morza runęła najwyższa kondygnacja. W  IX wieku jej dolna część została zaadaptowana na meczet o nietypowej orientacji – wzdłuż osi północ-południe.  Dalszych uszkodzeń latarnia doznała,  również za sprawą trzęsień ziemi w latach 1261, 1303 i 1323, po którym nie została odbudowana. Wieża została ostatecznie zniszczona przez trzęsienie w 1375. Pozostałe po niej ruiny zniknęły, kiedy w 1480 sułtan Egiptu użył ich do budowy na tym miejscu fortu. Obecnie na fundamentach latarni znajduje się Muzeum Morskie.

Mauzoleum w Halikarnasie
Zbudowany w 350 roku p.n.e. na polecenie wdowy  Artemizji  grobowiec Mauzolosa, perskiego satrapy Karii. Jońska świątynia z kolumnadą, na którą składało się 40 kolumn, miała 35 metrów wysokości, a podstawą był prostokąt o wymiarach 35,6 × 25 m. Na szczycie wznosiła się 24-stopniowa piramida z kwadrygą niosącą postaci zmarłego króla i jego małżonki – Artemizji.  Zaniedbana budowla pod wpływem upływu czasu, działań ludzi i trzęsień ziemi stopniowo popadała w ruinę. W 1404 roku n.e. tylko fundamenty i podstawa budynku pozostawały w całości. W 1494 i 1522 joannici zagrożeni najazdem muzułmanów używali surowców z mauzoleum, aby wzmocnić swoją siedzibę- Zamek św. Piotra. W trakcie rozbiórki Mauzoleum odkryty został sarkofag Mauzolosa, który następnie w niewyjaśnionych okolicznościach zaginął. Część zabytków z mauzoleum, m.in. rzeźby, znajduje się w British Museum w Londynie.


Piramida Cheopsa
Według egiptologów została zbudowana około roku  2560 p.n.e., z przeznaczeniem na grobowiec faraona Cheopsa. Jako jedyna z listy 7 cudów świata starożytnego przetrwała do naszych czasów i to jeszcze w bardzo dobrym stanie. Budowa trwała około 20 lat. Wznoszeniem zajmowali się niewolnicy, którzy przytransportowali ponad  2,3 miliona kamiennych bloków (każdy ważący przynajmniej  ponad 2,5 ton) z kamieniołomu Tura i po rampach wciągali na piramidę.  Do budowy komór użyto także granitowych bloków ważących od 25 do 80 ton, pochodzących z Asuanu. Piramida była pierwotnie pokryta w całości kamienną i wapienną warstwą tworzącą gładką okrywę zewnętrzną – z okrywy tej pozostały jedynie nieliczne fragmenty, obecnie znajdujące się u podnóża piramidy. Pierwotna wysokość budowli wynosiła 146,59 m, współcześnie w wyniku erozji i utraty piramidionu liczy 138,75 m. O budowie piramidy pisał już Herodot: 

Cheops na wystawienie piramidy potrzebował dwudziestu lat. Wszystkim Egipcjanom kazał na siebie pracować. Jednym rozporządzono z łomów kamienia w górach arabskich włóczyć skały do Nilu, innym sprowadzone na łodziach przez rzekę kazał odbierać. Pracowało tak bez przerwy do stu tysięcy ludzi. Budowano zaś piramidę w kształt schodów.



Źródła:
WIEM, darmowa encyklopedia 
Wikipedia 
Ukryta Historia- Brian Haughton

19 komentarzy:

  1. jak to kiedyś powstawały przepiękne budowle

    OdpowiedzUsuń
  2. Racja super wizualizacje :) jednak można dojść do wniosku że w starożytności mieli większy rozmach i polot w budowie :) jak już coś budowali to było to naprawdę imponujące :)

    OdpowiedzUsuń
  3. To pokazuje nam co człowiek potrafi... Jeśli bardzo chce albo został bardzo umotywowany przez bicz... Piękno ludzkich rąk sprzed wieków... Aż mnie zaduma złapała nad historią ludzkości :)

    janek_kozak@wp.pl

    OdpowiedzUsuń
  4. Żałuje że te budynki w większości nie dotrwały do naszych czasów, wspaniała architektura,a Wiszące Ogrody jeszcze dzisiaj by niejednego zachwycały pięknem Albo taki posąg Zeusa. Tyle w nim kosztowności... No i oczywiście był autorstwa FIdiasza, to już pokazuje jak cudownie musiał wyglądać :)
    Mateusz Szczepańczyk

    OdpowiedzUsuń
  5. Moim zdaniem największy przepych robi piramida Cheopsa . Do dzisiaj inspiruje mnie jak budowniczy w tamtych czasach potrafili zbudować takie dzieło , zachowanie piramidy jest niesamowite . Wtedy nie było takich możliwości konstrukcyjnych jakie mamy obecnie , Egipcjanie bardzo mądry naród to fakt , wiecie co? .
    Do dzisiaj zastanawiam się jak budowniczowie wnosili te bryły kamienne na szczyt .
    Oniemiewam z wrażenia na myśl tej piramidy i osiągnięć narodu Egipskiego :)

    OdpowiedzUsuń
  6. Szkoda że my Polacy nie mieliśmy i raczej nie będziemy mieli choć w jakimś małym stopniu czegoś podobnego :(

    OdpowiedzUsuń
  7. Świetny artykuł. Mimo wszystko od zawsze uważam, że powinny się w tych "cudach świata starożytnego" znaleźć też obiekty z Ameryk, bo jakby nie było np. cywilizacje Inków, czy Azteków, również wznosiły piękne, monumentalne budowle.

    OdpowiedzUsuń
  8. Jak była małą dziewczynką, bardzo mnie fascynowały te cuda :) jakoś wtedy bardziej mnie ciągnęło do starożytnośći ;) teraz pochłania mnie historia regionalna :)

    Pozdrawiam!

    http://opowiescistypendialnepooja.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń
  9. Dziękuje za pomoc! Mieliśmy to na zadanie z polaka :)

    OdpowiedzUsuń
  10. Super strona :)

    OdpowiedzUsuń
  11. COŚ NIESAMOWITEGO.NIESTETY MIMO TO ŻE CZŁOWIEK DUŻO POTRAFI- TO NATURA ZAWSZE ZWYCIĘŻA ,W TYM PRZYPADKU NIE POZWOLIŁA NAM PODZIWIAĆ NA WŁASNE OCZY TYCH CUDÓW BUDOWLI .DOBRZE ŻE MAMY TAKĄ TECHNIKĘ BY TO ZOBACZYĆ :D

    OdpowiedzUsuń
  12. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  13. Najstarsza jest piramida chaopsa...a tylko z 7 cudow swiata, ona zostala.

    OdpowiedzUsuń
  14. zadane mialem to z histori

    OdpowiedzUsuń
  15. 20 lat na budowe pyramide skladajacej sie z 2.3 mln blokow. 20 lat to dokladnie 10512000 minut. Czyli ustawiali 1 blok na 5 minut. Bardzo dziwne....

    OdpowiedzUsuń